Carlos Varela García :
- Licenciado en Dereito pola Universidade de Santiago de Compostela. (promoción 1974-1979)
- Ingresou, por oposición, na carreira Fiscal en maio de 1.985
- Comezou seu exercicio profesional na Fiscalía de Vigo, onde foi Fiscal de protección de menores e de delitos económicos.
- Fiscal Superior de Galicia desde xuño de 2004 a marzo de 2015
- Na actualidade é fiscal no Tribunal Superior de Xustiza de Galicia
DISTINCIÓNS :
- Premio Lois Peña Novo polo uso profesional do galego (2001)
- Fillo adoptivo de Cangas do Morrazo (2009)
- Premio Dolores Llopiz do Colexio Oficial de Psicólogos de Galicia (2010)
- Premio Freire Carril da Asociación Agromadas de Seixalvo (2013)
- Premio Cereixa de Ouro da parroquia viguesa de Beade (2013)
- Premio Arenteira do Carballiño (2014)
- Premio Agradecemento da Asociación Daravelo de Cangas (2019)
Artigo : Protección dos bens culturais constitutivos do Patrimonio Sacro
Preámbulo
A temática da seguridade e da conservación do patrimonio moble, nas igrexas e outros edificios depositarios de arte sacra vén adquirindo nos últimos tempos unha actualidade preeminente.
Para solucionar os problemas de seguridade, en termos de prevención delituosa, destes recintos fronte ao espolio dos bens con valor cultural que neles custódianse, preséntase o proxecto “Igrexa Segura” co que, recollendo as achegas realizadas a nivel internacional, preténdese implementar unha estratexia coordinada, pragmática e eficaz que permita crear as condicións de seguridade necesarias para salvagárdaa sistemática e efectiva deste patrimonio.
INDICE
1. Introdución
2. A seguridade nos lugares de culto
3. O estado actual dos bens patrimoniais da igrexa
4. Consellos prácticos para a prevención de roubos
5. Object IDE: Primeiro paso na protección do patrimonio posibilitando a súa rápida identificación.
6. Bens Culturais on line
1. Introducción
Delitos como a falsificación, a receptación e tráfico ilícito de obras de arte, constitúen un fenómeno contemporáneo respecto ao cal ningún país pódese considerar inmune, especialmente aqueles con patrimonios culturais ricos e con fronteiras abertas.
O impacto desta actividade é particularmente perturbador por incidir, de forma ás veces irreparable, sobre a herdanza colectiva dos pobos e dando lugar, case sempre a prexuízos que van máis aló do valor das pezas roubadas.
Os roubos en xeral incrementáronse, pero no caso das imaxes relixiosas a tendencia obedece principalmente a dous motivos: é fácil roubar nas igrexas e é un delito difícil de perseguir pola dificultade de identificación dos seus autores.
De forma semellante, a dispersión territorial do patrimonio e a facilidade de circulación no espazo europeo, resaltan a urxencia de sistemas de prevención e protección integrada, capaz de contrapoñer medidas eficaces de combate a este problema.
Para facer fronte a este panorama criminolóxico no ámbito da subtracción e tráfico de bens culturais, cuxos contornos actuais e futuros configúranse complexos e preocupantes de non establecerse as medidas de seguridade adecuadas tanto a nivel autonómico como internacional, débese desenvolver a capacidade de reaccionar e protexer o patrimonio cultural contra o tráfico ilícito coa proposta de plans que permitan implementar unha estratexia coordinada, pragmática e eficaz de prevención delituosa.
É patente que a Igrexa católica permanece como un dos maiores creadores e depositarios de patrimonio artístico actual. Esta estratexia preventiva debe facerse, así, extensiva aos bens culturais da Iglesia, que representan o 80% de todo o patrimonio histórico e artístico coñecido, pois é desexable que as igrexas e demais recintos relixiosos, alén de ser lugares de culto e de ensino da fe cristiá para os seus crentes, sexan tamén polo dinamizadores de cultura e, por tanto, espazos abertos e seguros.
A protección do patrimonio cultural faise tanto para os cidadáns actuais como para os futuros que hoxe non existen pero que existirán proximamente. O patrimonio cultural non só é un dereito individual que pertence ao home individualmente considerado como tal senón que tamén é un dereito social porque pertence á comunidade nacional e internacional no seu conxunto. Os bens culturais da igrexa non son alleos a esta dimensión colectiva. Trátase dun patrimonio que foi constituído e enriquecido, ao longo da historia, tanto pola xenerosidade espontánea dos pobos, como pola oferta de persoas económica ou culturalmente mellor situadas.
En calquera das súas formas, o patrimonio cultural relixioso non existe para permanecer pechado, en depósitos ina ccesibles, en torres de marfil habitadas só por uns poucos escollidos; debe ser posto ao servizo de toda a comunidade, aínda que necesariamente polas formas e vías consideradas máis adecuadas en cada caso.
2. A seguridade nos lugares de culto
A temática da seguridade e da conservación do patrimonio moble das catedrais, igrexas, conventos e outros edificios depositarios de arte sacra vén adquirindo nos últimos tempos, como acreditou a desaparición e posterior recuperación do Códice Calixtino, unha actualidade preeminente.
A Igrexa, en tanto que posuidora dunha gran parte do patrimonio histórico-artístico do país, convértese en suxeito pasivo cobizado polos delincuentes que non dubidan en aproveitarse das debilidades da seguridade existentes nos lugares de culto para apoderarse ilicitamente deste patrimonio cultural e colocalo nos circuítos de demanda para a súa comercialización ilegal.
Esta circunstancia leva necesariamente ao reforzamento das medidas preventivas e medios de defensa contra este espolio patrimonial das igrexas. Entre estas medidas atópanse a adopción de elementais rutinas de seguridade que non deben ser descoidadas, así como a implementación de dispositivos de protección, como sistemas de alarma e de vídeo vixilancia, a elaboración dun simple rexistro de obxectos, por exemplo, continua pendente de facerse nun elevado número de igrexas. En efecto, o rexistro dos obxectos existentes en cada templo constitúe prioritariamente a forma máis elemental de seguridade deste patrimonio.
É indispensable para a actuación das propias autoridades policiais e a recuperación dunha obra subtraída será tanto máis probable canto máis rápida sexa a súa comunicación e máis completa a información dispoñible.
Ante esta dimensión do problema, son moitas as diocese s que optan por retirar dos templos os obxectos máis valiosos. Con todo, pechar igrexas ou ocultar as pezas, contrariando a súa vocación orixinal, non pode constituír, en calquera circunstancia, unha solución de salvagarda aceptable.
Considérase igualmente que calquera ben cultural nunca debe ser desvinculado do medio onde foi producido e que non debe abandonar o seu lugar de procedencia, senón cando houbese condicións adversas que o ameacen, debendo ser retornado ao seu lugar orixinario tan pronto como esas condicións sexan superadas.
De igual modo, compróbase a crecente deterioración de gran parte de leste mesmo patrimonio que, sen as medidas de conservación adecuadas, corre o risco de perderse en moitos casos de modo definitivo. A conservación dos bens mobles situados en lugares de culto require unha planificación dun conxunto de intervencións que poidan traducirse en medidas concretas e ter consecuencias de orde práctica que permitan o estancamento e investimento deste tendencia a curto, medio e longo prazo.
Trátase de elaborar un documento que recolla por escrito os pasos para seguir para previr, anticipar e, no caso de ser necesario, responder ante unha situación de emerxencia producida nun determinado lugar. Finalmente concretaranse en varias propostas, a modo de proxecto, para adquirir os conceptos de seguridade básicos en relación a esta finalidade preventiva.
Neste traballo, serviranos como referente un documento especializado como é o Proxecto Iglesia Aberta-Iglesia Segura, promovido polo Instituto Superior de Policía Judiciaria e Ciencias Criminais de Lisboa en colaboración con diversas institucións estatais e da sociedade civil.
Como é máis ou menos coñecido, moitos deses templos –igrexas, capelas, santuarios- presentan un conxunto serio de debilidades, non todas elas resultantes dunha progresiva degradación derivada dunha longa vida multisecular.
Factores como o envellecemento das comunidades, sobre todo nos espazos rurais, ou como o cada vez menor compromiso nas causas sociais relacionadas con este patrimonio, obrigarán, ao peche definitivo ou estacional, de moitos destes templos, que tamén por esa vía serán aínda máis vulnerables ao abandono e aos asaltos. A facilidade coa que poden ser subtraídos obxectos procedentes do patrimonio contido nos edificios relixiosos ten a súa orixe en diversas causas:
– O illamento xeográfico en que se atopan algúns templos
– A falta de seguridade destes recintos
– A escaseza de persoal relixioso que poida velar pola súa seguridade e conservación.
3. O estado dos bens patrimoniais da Igrexa
España posúe máis de 60.000 templos e lugares de culto, alén doutros edificios como seminarios, conventos, mosteiros, e residencias episcopais. Con carácter xeral pódese dicir que por patrimonio cultural da Iglesia comprende o conxunto de templos, arquivos, bibliotecas, retablos, pintura, ourivaría, mobiliario e obxectos interesantes polo seu valor histórico e artístico así como outros non encadrables nos anteriores que tamén posúan valor cultural. As clases de patrimonio cultural da igrexa son as seguintes:
1. Patrimonio monumental (constituído por bens tanto inmobles, destacando os templos, como mobles, destacando as imaxes);
2. Patrimonio documental (constituído por documentos e arquivos)
3. Patrimonio bibliográfico
4. Patrimonio arqueolóxico (constituído por bens mobles e inmobles susceptíbeis de ser estudados por métodos arqueolóxicos)
5. Patrimonio etnolóxico (constituído por bens mobles e inmobles, e os coñecementos e actividades que son ou foron expresión relevante da cultura tradicional do pobo no seu aspecto material, social e espiritual).
Desde o punto de vista criminolóxico as vulnerabilidades e modus operandi máis frecuentes poderíanse clasificar do seguinte modo:
1. Espolio de bens culturais mobles (escultura sacra, pinturas, xoias litúrxicas, campás, libros e documentos)
2. Espolio de patrimonio integrado (retablos, altares, cadeiras de brazos, mosaicos, azulexos…)
3. Espolio de patrimonio non cultural (caixas de esmolas, equipamentos electrónicos, equipos de son…)
4. Danos e actos de vandalismo sobre bens histórico-artístico. Un significativo número de subtraccións de dirixen a pezas de reducidas dimensións e fácil transporte, entre as que destacan as imaxes devocionais e pezas de pratería (cálices, crucifixos e coroas de imaxes). Con todo o fenómeno tende a facerse máis complexo coa constatación de delitos máis rebuscados que teñen por obxecto pezas voluminosas para as que se utilizan medios e equipamentos sofisticados.
É o caso dos furtos de elementos en talla dourada, cando non retablos enteiros que son desmantelados en furtos sucesivos. Noutros casos subtráense pezas particularmente pesadas situadas en lugares de difícil acceso como: campás, pilas bautismal, elementos de azulexaría, pinturas e murais.
Nun artigo publicado non nº 4/2012 dá revista INVENIRE, ou coordinador de Investigación Criminal dá Policía Xudicial portuguesa, Joao M. Alves de Oliveira sinala que: “a franxa do delito relacionada cos bens culturais está presente en todas as sociedades, conducindo invariablemente a frecuentes e irreparables perdas para vos respectivos patrimonios culturais.
*É un flaxelo que desde hai tempo atravesa, sen excepcións, comunidades, países e territorios” Considera que a vulnerabilidade dás igrexas e demais edificios relixiosos é de orde varia, aínda que as principais están suficientemente identificadas: a localización de moitos templos, en lugares illados e de difícil acceso; ou estar pechados ao culto a maior parte do tempo, a ausencia de vixilancia regular e de sistemas de alarma e control; a degradación dous edificios; a inexistencia de portas e xanelas que confiran garantías mínimas de seguridade; a diminución dá frecuencia de fieis e as restauracións confiadas a individuos sen cualificación.
Neste contexto, vos modus operandi máis comúns son ou roubo con forza durante a noite; a entrada como crente ou turista, durante ou período de apertura e ou furto de pezas de tamaño máis reducido que permita ou seu transporte; a entrada non mesmo período e a permanencia oculta do intruso non interior, que espera agardar ou peche e despois furtar a vontade; ou cambio de orixinais enviados para restauración, por copias elaboradas con pantógrafos ou medios análogos.
Con frecuencia, as subtraccións van acompañadas coa produción de graves dános, principalmente cando está en xogo a subtracción de elementos integrados. A maioría destes delitos prodúcense pola existencia dunha importante demanda que propicia un mercado ilícito disposto a dar saída con prontitude aos obxectos subtraídos
Son receptadores sen escrúpulos, algúns coleccionistas particulares e, a maior parte, comerciantes de porta pechada, que coñecen moi ben ou medio e vos respectivos circuítos, conseguindo colocar rapidamente vos bens, maioritariamente non estranxeiro e subtraéndose ao control dás autoridades aproveitando as vantaxes do espazo sen fronteiras Schengen.
Existen casos en que as subtraccións son realizadas, non polo ben en se mesmo considerado, con todo ou seu esplendor cultural, senón polo valor material co que está fabricado. Un obxecto fabricado en metal nobre ten indubidablemente valor polo seu peso e, por tanto, non hai ningún escrúpulo en sacrificalo para obter ou seu equivalente monetario ( aínda que estea moi afastado do valor real dá peza integra).
Así sucede que unha Custodia fabricada con ouro e con ricas incrustacións de pedras preciosas e de valor incalculable pod e ter como obxectivo, por parte dous ladróns, desmantelar a xoia e vendela segundo peso. Noutros casos, como non dá subtracción de campás de bronce, máis aló do seu valor histórico-artístico, ou seu destino adoita ser ou desmantelamento para a fundición.
No caso do patrimonio de tallas douradas, Silvia Ferreira, investigadora do Instituto de Historia dá arte, sinala que ou furto sistemático destas obras efectuar normalmente por “fases”: faise desaparecer, en primeiro lugar, as pezas máis apetecibles, por ser máis facilmente comercializabeis, como é ou caso dás columnas, dous sagrarios, dous tronos, ou dás figuras escultóricas. Aos poucos ou retablo vai perdendo a súa fisonomía de conxunto, perdendo a súa caracte rización, ata transformarse nunha peza sen contido material e formal.
A perda de lectura e do significado destas pezas é ou último paso neste proceso brutal de desmantelamento. Estas pezas, vendidas posteriormente non mercado ilegal, perden tamén ou seu significado, pasando a figurar como meros obxectos decorativos sen identidade propia e sen relación ao todo que lles confería sentido.
A seguridade dás igrexas e do seu espolio non pasa soamente polo simple resgardo ou control de obxectos. Hai todo un conxunto de prácticas que, esixindo un maior esforzo e empeño, poder contribuír á preservación inmediata do seu patrimonio.
4. Consellos prácticos para a prevención de roubos
Estas recomendacións prácticas son enumeradas no número 4/2012 da revista INVENIRE e van dirixidas ás comunidades relixiosas.
Accesos: Deberá elaborarse un rexistro das persoas que teñen acceso aos edificios e en especial ás zonas reservadas, así como o rexistro daquelas persoas que temporalmente tivesen acceso ao local para realizar algún tipo de traballo.
Alarmas: Os equipamentos automáticos de seguridade e sistemas de alarma constitúen medios de reforzo, permitindo ou retardando a entrada de intrusos, actuando tamén como detector e transmisor do sinal de alerta ás autoridades. A existencia de alarmas deberá ser obxecto de aviso previo, constituíndo así ademais un elemento disuasor.
Alertas: Persoas e institucións próximas deben ser sensibilizadas para a detección e alerta en caso de anomalía, e estar preparadas en relación ao procedemento para seguir.
Chaves: Nas igrexas debe haber un número limitado de chaves. Debe haber unha lista onde conste a súa localización e o nome da persoa responsable da súa custodia, mesmo en situación de préstamo temporal. As chaves nunca deben permanecer na fechaduras e, en ningún caso, deben ser confiadas a alguén sen ningún tipo de rexistro.
Caixas de Seguridade: Moitas caixas de seguridade antigas, de aparencia sólida e segura, non resisten a violación. A elección dunha caixa para protección de obras valiosas debe considerar o risco de roubo asociado e as dimensións das pezas.
Entradas: O acceso ao templo debe limitarse a unha única entrada. Todas as xanelas, mesmo en lugares altos, deben estar protexidas. A proximidade de escaleiras ou bancos, facilita o acceso ao interior. Xanelas a menos de 2,20 metros do solo deben estar dotadas de barreiras físicas como reixas ou outros dispositivos. O reforzo na seguridade das entradas, concretamente a través de barreiras interiores, constitúe unha medida de prevención prioritaria. O estado de conservación das fechaduras, bisagras e soportes debe estar asegurado.
Eventos: A realización de eventos nas igrexas esixe medidas de seguridade reforzadas, por exemplo delimitando os acc esos e itinerarios abertos ao público e asegurando unha vixilancia adecuada.
Exterior: As portas, muros ou paredes exteriores deben ter as características necesarias para impedir o acceso de intrusos. Debe coidarse a limpeza da vexetación para evitar dar lugar a áreas de difícil vixilancia.
Iluminación: A iluminación exterior adecuada é particularmente útil, como forma de asegurar a visibilidade do edificio a distancia.
Inventario: O inventario sistemático e científico de todos os obxectos existentes nunha igrexa é indispensable. Non sendo posible realizalo desta forma, ou cando se está á espera da súa conclusión, é fundamental asegurar a existencia dun rexistro de todas as pezas, incluíndo tamén o seu rexistro fotográfico, ficha técnica e descrición. A exis tencia destes elementos é determinante en caso de roubo, con vista á súa divulgación, identificación e recuperación da obra subtraída.
Pezas obsoletas: As xoias litúrxicas que non sexan de uso cotián poden ser depositadas nun banco, debidamente acompañadas dunha lista, ou gardadas na propia igrexa en caixa de seguridade de acceso restrinxido e segredo.
Pezas valiosas: É importante contemplar medidas de seguridade adicionais para pezas consideradas de gran valor e que, polas súas dimensións, sexan facilmente accesibles ou transportables. Deben colocarse nos lugares máis seguros e pechados (como armarios ou vitrinas) e ser dotadas dun sistema de alarma adecuado. As pezas situadas a menos de 2 metros do solo e facilmente transportables poderán quedar fixadas mediante sistemas que non afecten a obra sacra. As pezas situadas en lugares accesibles ou próximos a saídas, deberán ter un reforzo nos elementos de soporte.
Restauracións: A entrega de pezas para restauración pode orixinar apropiacións indebidas, debido ao cambio do orixinal por un exemplar falso. A intervención debe ser comunicada e previamente avaliada pola autoridade diocesana. No caso de intervencións máis dilatadas, as medidas de seguridade deben ser reforzadas. Debe realizarse un rexistro e control de todos os intervenientes e resgardar en lugar seguro as pezas de maior valor.
Vixilancia: Durante o período en que os templos se atopen abertos é indispensable asegurar a presenza dun vixiante, mesmo cando se dispoñan de equipamentos automáticos de seguridade. Debe prestarse especial atención a control dos circuítos de visita e das entradas e saídas. Os visitantes nunca deben quedar sos no interior do edificio. Templos situados en zonas periféricas ou illadas deben ter accións de vixilancia redobrada. Mesmo contar con sistemas de detección de intrusos, tamén a sensibilización da comunidade local é indispensable.
5. Object IDE: Primeiro paso na protección do patrimonio posibilitando a súa rápida identificación
O Object IDE é un estándar internacional que pretende normativizar procedementos para documentar os obxectos de arte e antigüidades de maneira uniforme e sistematizar prácticas xa experimentadas en institucións de xestión do patrimonio cultural e museos. Con este procedemento determínase a información mínima necesaria para identificar obras de arte, antigüidades e material arqueolóxico e pode contribuír á recuperación de bens culturais en caso de roubo, exportación ilícita, perda, así como á reconstitución de tales bens en caso de destrución ou deterioración parcial.
Creada en 1997 pola Getty Informatión Institute, unha das institucións máis importantes para a promoción das artes e a promoción do patrimonio cultural. É o resultado de reunións de expertos e estudos internacionais sobre as prácticas existentes, así como consultas e colaboracións entre museos, axencias policiais e de aduanas, compañías de seguros, comerciantes en arte e taxadores de arte e antigüidades. O patrón de documentación de pezas establecido polo Object IDE é mundialmente recoñecido como unha ferramenta destinada a combater o tráfico ilícito de obras de arte e antigüidades, acorde explica o titorial de aplicación da metodoloxía: “Non hai dúbida de que a documentación é un elemento crucial para a protección dos obxectos culturais roubados, como o demostra o feito de que se non existen descricións nin fotografías raramente poden ser recobrados. Desgraciadamente, son moi poucos os obxectos que contan cunha descrición suficientemente precisa como para facilitar a súa recuper ación en caso de roubo. Mesmo cando os obxectos están documentados, a información acumulada pode variar moitísimo.
É importante, por tanto, facer todo o posible para que o público vexa a necesidade de describir os obxectos de modo adecuado e sistemático”. Partindo do dato de que o tráfico ilícito de arte, antigüidades e outros obxectos cultuais é na actualidade é un dos delitos máis frecuentes a nivel internacional, organismos como a UNESCO (Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura) o ICOM (Consello Internacional de Museos), así como a totalidade dos Forzas e Corpos de Seguridade promoven o uso da norma internacional Object Identificatión ( Object IDE) para rexistrar, bens culturais ou con valor histórico ou sentimental, entendendo este último concepto como a tenza de obxectos que aínda que hoxe aínda non están protexidos pola normativa de patrimonio, no seu día estarano, e teñen un valor etnográfico ou artesanal.
O Manual da UNESCO específica que:
“ Object IDE non pode substituír de ningún xeito os inventarios baseados en criterios científicos superiores, e un mellor coñecemento do obxecto. Object IDE é pois unha norma mínima de identificación dun obxecto, destinada ante todo a garantir unha rápida transmisión de información específica, enviada desde e cara ás autoridades policiais e os funcionarios de aduanas. Así mesmo, pode utilizarse en complemento de inventarios que, segundo as normas aplicadas para a súa elaboración en diferentes partes do mundo (en función das achegas científicas, financeiras, xurídicas nacionais e/ou locais), carecesen ás veces de fotografías do obxecto ou proporcionasen información menos detallada que Object IDE (en particular se esta contén tamén a información adicional recomendada; véxase a seguir).
En tales casos, recoméndase incorporar a eses inventarios a información requirida pola norma Object IDE”. INTERPOL e as Forzas e Corpos de Seguridade Españolas, con competencia nesta materia, teñen adaptadas as súas bases de datos de obras de arte roubadas á norma Object IDE, o que facilita en intercambio de información dunha forma fluída e uniforme. A información determínase coa utilización de diversos parámetros:
6. Bens Culturais on line
A Conferencia Episcopal de Portugal, renovou recentemente o seu sitio oficial na páxina web do Secretariado Nacional Para os Bens Culturais da Iglesia, que se atopa dispoñible en www.bensculturais.com, proporcionando aos seus visitantes un elevado número de contidos entre os que destacan: o Inventario en liña e a Base de Datos de obxectos subtraídos. O Inventario on line: dispón dun motor de procura que permite visualizar de forma conxunta os obxectos inventariados das distintas Dioceses.
Unha vez no seu interior pódese acceder á ficha técnica que ten a descrición do obxecto inventariado e unha fotografía en cor para permitir a súa identificación. Este sitio, é un directorio do patrimonio relixioso de todos os sitios In web que se atopan en liña para consulta de diferentes tipos de patrimonio.
O obxectivo é divulgar os diferentes In web das diferentes institucións que deteñen o patrimonio relixioso e pódeno facer dispoñible na Web. O in web é un produto pensado para o público en xeral. Este sistema funciona como interface entre o público que utiliza Internet e os diferentes módulos de xestión interna dunha institución. A Base de Datos de obras roubadas/furtadas: pretende dar unha información actualizada e tan precisa como sexa posible de calquera obxecto sacro subtraído. Pode ser consultada por calquera persoa que teña dúbidas sobre a orixe dun obxecto e pretenda converterse en potencial comprador.
Usando a palabra adecuada no motor de busca accédese á ficha coa súa fotografía e descrición. Tamén nalgúns casos reflíctense as circunstancias da súa subtracción recollida nos xornais da época. Cumpre alén dunha finalidade disuasoria para posibles receptadores de obras 16 de arte, unha función informativa, de sensibilización e de difusión deste espolio entre a sociedade en xeral. Os Corpos e Forzas de Seguridade do Estado (Brigada de Patrimonio artístico do CNP e o Grupo de Patrimonio Histórico da Garda Civil) dispoñen tamén dunha Base de Datos correspondente aos roubos e perdas producidas en España durante os últimos anos.
A Garda Civil dispón dun “Novo catalogo “en liña” de 2005 a 2010 ao cal pode accederse a través da súa páxina web, dispoñendo, no momento da consulta, de máis de catrocentas fotografías de obxectos artísticos subtraídos e/ou recuperados durante o últimos cinco anos. O catalogo está con bo método polo que non é difícil acceder ao tipo de pezas que o solicitado queira consultar. Contempla tamén un novo servizo que facilita ao anticuario cumprir coa súa obriga legal e deontolóxica de consultar a procedencia das pezas que adquire.
INTERPOL dispón dunha base de datos sobre obras de arte roubadas/furtadas (o sitio web é http:/www.interpol.int) pero comprende tamén elementos relativos a obxectos que foron comisados a remate de identificar os seus propietarios lexítimos. A información abarca todos tipos de obras de arte, bens culturais e antigüidades vinculados a un delito e identificables polo seu carácter excepcional.
Con carácter xeral, todos os obxectos rexistrados, con moi contadas excepcións, están apoiados por fotografías. Todos os estados membros de INTERPOL poden acceder á base de datos directamente, este acceso está reservado exclusivamente a organismos encargados da aplicación da lei, aínda que a Secretaría xeral de INTERPOL pon o mesmo tipo de información ao dispor doutros organismos culturai s, institucións, comerciantes profesionais de arte, así como do público en xeral, actualizándoa cada dous meses e facéndoa dispoñible por subscrición, permitindo efectuar comprobacións e verificacións antes de adquirir un ben cultural.
Vantaxes de sistemas on line:
• Incrementa o acceso á información. A maioría dos museos soamente mostra nas súas salas de exhibición unha porcentaxe moi baixa das súas coleccións. O sistema en liña permite que o público coñeza ademais o que se atopa en depósitos.
• Incrementa a audiencia. O sistema en liña permite o acceso á información a todo público, e desde todo lugar xeográfico. Son visitantes virtuais.
• Serve de soporte para o ensino e aprendizaxe. A investigadores e profesores facilítalles o labor de investigación de sas coleccións, preparación de visitas das clases ao museo, etc.
• Mellora e valoriza a documentación de coleccións. O proceso de dixitalización da información obriga a revisar a documentación anterior, mellorar o seu contido, poñendo a disposición do usuario, unha información textual e visual, que se transformará en base para futuras investigacións.
• Preserva as coleccións. A información dixital reduce ostensiblemente a manipulación dos obxectos, minimizando riscos de accidentes no obxecto. Contribúe a preservar a información a longo prazo. Axuda a dar respostas áxiles aos investigadores.
• Axuda a racionalizar o traballo dentro da institución. Directores, conservadores, educadores, e outros profesionais de museo, poden optimizar o tempo para planificar actividades coa colección.
———————————————————————————————————
Outros artigos de Carlos Varela
Alcolímetros bloqueadores da ignición: desafíos lanzados pola UE
