Serán posibles as publicacións sobre o Carballiño dos anos 60, porque Santiago Cacho Rodríguez accede a darnos o consentimento para utilizar o seu blog:
O CARBALLIÑO, CALLEJERO AÑOS 60 (asruasdocarballino.blogspot.com)
Con este blog, Cacho tratou de lembrar e homenaxear aos comerciantes e profesionais que, coas súas respectivas actividades, contribuíron a manter viva a vila, na época da existencia da última rondalla da vila carballiñesa, e do grupo de música pop – rock “Los Poker”
Este grupo de mozos, moitos deles alumnos de Don Juan Corral, amenizaron os entroidos dos anos sesenta cos seus desfiles e actuacións durante tres anos.
A crónica da curta existencia de ambas formacións queda contida no blog:
https://pulpopokers.blogspot.com/2019/08/lospoker.html
Os documentos escritos que Cacho inclúe no seu blog “Carballiño. Callejero años 60” proceden da prensa da época (Faro de Vigo e La Región), da revista “Ambiente” e, sobre todo, das actas de xuntas municipais e plenos e dos programas de festas de San Cibrao.
A maioría dos antigos documentos gráficos empregados no citado blog proceden da publicación de Miguel Anxo Fernández: “Vellas Historias Vellas Fotografías 1870 – 1970” (1992). Tamén se utilizaron fotos do álbum de Xosé Manoel Rodríguez González (Pichi): “O Carballiño 1869-1979 Álbum Fotográfico da Vila do Arenteiro” (2010), de José Luis Diz: “Xentes do Carballiño 1890 – 1990” (2016) , de “Potiños”: “O Carballiño, Industria e Comercio – 1925-1995″ (2019), cuxa selección e recopilación fotográfica foi feita por José Luis Diz Rodríguez e Manuel Blanco Guerra ” Celta “, e algunha achega de Moncho Fuentes.
A parte das fotografías propias do redactor, importante foi a achega de fotografías dos familiares dos comerciantes e profesionais citados.
BADAL NOVAS
Da grazas por poder dispor do dito blog e publicalo no noso medio, traducindo ao galego as notas e comentarios que aparecen en castelán no blog orixinal, completando ca nosa propia información sobre os profesionais e comerciantes e engadindo as novas fotos que achegaron os seus familiares. Agradecemos as fotos de MONCHO FUENTES e, sobre todo, as aportadas polo profesor do IES Nº1 JUAN VALCÁRCEL OBELLEIRO e o grupo de alumnos do curso 1991-92 ( Jaime Pérez, Patricia Paniagua, Mª José Vázquez, Encarna Rodríguez e Susana Rey ) que cursando a asignatura de Deseño fixeron un traballo sobre o urbanismo do Carballiño.
Rúa TOMÁS MARÍA MOSQUERA (I)
Inicialmente, ao tramo da estrada de Barbantiño a Pontevedra que atravesaba Carballiño constituía a rúa Principal do pobo e coñecíase como rúa do “Recreo”. Popularmente, o tramo que ía da Praza Maior ao cruzamento da estrada de Ribadavia coñecíase como rúa do “Comercio”.
A Corporación municipal, sendo alcalde Pablo Rodríguez, adxudica este tramo a Tomás María Mosquera, tras a súa morte, acaecida en 1890.
Tomás María Mosquera García (Castrelo de Cea, 10 de novembro de 1823 – Madrid, 30 de abril de 1890) foi un político español. Avogado, afiliado ao Partido Liberal, foi deputado por Ourense nas Cortes de 1869 tras A Gloriosa, cargo do que dimitiu en xaneiro de 1870 ao ser nomeado director xeral do rexistro da propiedade. Recuperou o escano en marzo do mesmo ano e foi reelixido deputado nas eleccións de marzo de 1871 polo distrito de Carballiño; en maio de 1872 polo distrito de Quebradillas en Porto Rico, en agosto de novo por Carballiño á vez que por Bande tamén en Ourense e por Coamo en Porto Rico, optando polo escano de Carballiño.
Ministro de Ultramar entre xuño e outubro de 1871, de Gracia e Xustiza interino en agosto de 1871, de decembro do 1872 a febreiro de 1873 (proclamación da Primeira República), novamente ministro de Ultramar e entre xaneiro e maio de 1874 (república autoritaria do xeneral Serrano) ministro de Fomento. Tras a restauración borbónica en España, en 1881 foi elixido senador por Ourense e en 1883 senador vitalicio e vicepresidente do Senado. (Wikipedia)
.png)
Na sesión Plenaria do 4 de maio de 1890 “Polo Presidente foi manifestado o falecemento do Ilustre fillo deste Partido, Vice-Presidente do Senado i Ex-Ministro de Ultramar e Fomento EXCMO.SR.D.TOMAS MARIA MOSQUERA, e como recordo a quen lle representou en Cortes e tanto interese tomou en tódalas ocasións, dispúxose que a rúa chamada “DO COMERCIO” denomínese a partir de ahora “Calle de MOSQUERA” e a rotulada “ARQUIMIDES” sexa sustituida pola de rúa “DEL MIÑO”.
Na Sesión plenaria do 12/08/1.917 : Renóvase a placa na que consta o nome do Ilustre Fillo D.Tomás María Mosquera, e ponse unha lápida nova na casa donde viviu o Ilustre Patricio.
Na novela da condesa de Pardo Bazán, o personaxe de Don Victoriano encarna a Tomás María Mosquera. No seu capítulo IV, así describe dona Emilia ao ilustre político á súa chegada a Vilamorta (O Carballiño):
COMERCIOS, EDIFICACIÓNS, PROFESIONAIS…
RUEIRO DA RÚA TOMÁS MARÍA MOSQUERA
CAFÉ ROYAL-CONFITERÍA ROYAL
Mentres existiu, o Royal foi o café máis concorrido e coñecido do pobo, non só pola súa situación, senón tamén polo feito de ofrecer ademais aos seus clientes doces propios, por ter un local amplo para festas e por ser o único do pobo que posuía unha estupenda mesa de billar.
Os propietarios do establecemento eran JOSÉ ANTONIO PÉREZ NOGUEIRA e a súa esposa ROSA CALVO.
Á fronte da pastelería, estaba a Maruja Calvo, familiarmente coñecida como “A Pesqueta”. Maruja era irmá de Rosa, a muller de José Antonio. Ambas eran irmás da muller de Camilo ” Larodry” e coñecidas como ” as Melochas”.
O matrimonio tivo tres fillos: José Antonio “ Totoño”, casado cunha mejicana dos Álvarez Macedo; Araceli casada con Agustín Pazo (Pica) empregado do Banco Pastor; Chicha, casada con José Luis González, de Maside, empregado da Caixa Ourense.
No seu local celebrábanse concorridas festas.
En 1961, adquire a propiedade o banco Pastor para edificar a súa nova sede e o café Royal pecha.
Ao allear o edificio no que se atopaba o café e a confeitería, JOSÉ ANTONIO trasladou esta última a este baixo
BANCO PASTOR
La entidad bancaria más antigua de Carballiño, en la que, con seis años, mi tía Carmen me abrió mi primera catilla de ahorro. ( Nota de Santiago Cacho )
A importancia da entidade e o exiguo do local do número un motivaron o traslado das oficinas.
A entidade compra a propiedade do Royal e edifica para albergar as novas oficinas. Era director da sucursal D Vicente Manuel Torres Sánchez
A nova sede inaugurase no 1965
O novo edificio albergará as oficinas da entidade ata a súa desaparición como tal no 2018, ao ser absorbida polo Banco de Santander.
DENTISTA JANEIRO
Don JOSÉ JANEIRO LAMAS instalou a súa clínica no segundo piso desta casa ubicada no comezo da rúa Tomás María Mosquera e cuxa fachada lateral da a Praza Maior
TEJIDOS EL DÍA
Este comercio de tecidos creárono en 1941 os irmáns AMADEO e HIPÓLITO GONZÁLEZ RODRÍGUEZ.
En 1956, Hipólito independízase e Amadeo reforma a tienda.
.png)
.png)
Desde entón é AMADEO, familiarmente coñecido como “ Amadeo Fariñas” (alcume que provén da actividade do seu pai, propietario do “ Muiño dás Lousas”) o que rexenta este comercio coa súa esposa AURITA VÁZQUEZ. O matrimonio tivo unha filla: MILAGROS, coñecida como ” Mila Fariñas”.
O comercio pasou a chamarse ” Comercio Fariñas ” e a finales da década dos 70 traspasouse convertindose en ” Tejidos Agustín “
CALZADOS BLANCO
O propietario do establecemento ANSELMO BLANCO e a súa esposa, PEREGRINA CORRAL, vivían co seu fillo José Manuel no primeiro piso, encima da tenda.
QUESOS CASTRO
Esta quesería tradicional pertencía a JOSÉ CASTRO RODRÍGUEZ, casado con MARÍA PÉREZ GONZÁLEZ e pais de José, Camilo e Carmen.
.png)
PRACTICANTE MOLINA
O practicante EUGENIO MOLINA tiña o seu pequeno despacho no primeiro piso do edificio e vivía no segundo coa súa nai IGNACIA, comadrona de profesión
SASTRERÍA HERMESINDO
A sastrería do señor HERMESINDO ÁLVAREZ, domiciliado na Carreira, ocupaba a planta baixa do edificio propiedade de Avelino Castro, dentista afincado nas Canarias
En dita sastrería tiña lugar unha das tertulias diariamente moi concorridas. Acudían os comerciantes e profesionais da contorna e algún que outro personaxe peculiar da época, como o coñecido como “O Calzasachos”, que se prezaba de dedicarse a descubrir tesouros.
Hermesindo foi pai dun fillo e unha filla.
Nun momento dado, trasladou a sastrería á rúa Riveiro.
CASINO
Desde a súa creación, o Casino tivo a súa sede na planta principal do edificio do Cine Rivas.
Ao adquirir á familia Nieto Campos o edificio do número 6 de T. Mª Mosquera, a entidade traslada as súas instalacións a este edificio, máis céntrico.
O 23 de agosto de 1966 inaugurabase o novo local
Publicación na Voz de Galicia ( Premer na Imaxe )
NOVEDADES MARILÓ
O comercio “Novedades Mariló” abriuno en 1959 JESUSA RODRÍGUEZ GONZÁLEZ, tamén coñecida como “ Jesusita Fariñas”, casada con BENJAMÍN LORENZO PÉREZ, familiarmente coñecido como “O Mineiro”.
O Matrimonio tivo tres fillos: José Benito, María Dolores e Jesús Hipólito.
Foi José, coñecido familiarmente como “ Pepito Mariló”, quen continuou co negocio familiar ata 1999.
CINE NEIRA
Toda a propiedade do número 8 da rúa Tomás María Mosquera pertencía a Cesáreo Sobrino Pereira.
O Cinema Neira, promovido por don JOSÉ NEIRA, un violinista carballiñes concertino da Filarmónica de Madrid, foi o primeiro cinema de posguerra en Carballiño. A Neira coñecíaselle popularmente como “Pepe Lemoco”, nome do personaxe de cinema ” Pépé le Moko
Á sala de proxección, un barracón situado detrás do edificio nobre que daba á rúa, accedíase polo canellón que segue existindo e separa na actualidade o banco BBVA e o Casino.
O Cinema Neira pechou as súas portas en 1964, ao non poder competir cos outros tres en comodidade e tecnoloxía.
CAFÉ NEIRA, “MANOLITO”
Na época da nosa crónica, rexentaba este café-bar o entrañable MANUEL VÁZQUEZ LORENZO quen naceu en Cuba. O seu pai emigrará a ese país. Unha vez pechado o cine Neira Manuel emigrou entre outros paises a Holanda e Italia
MANOLITO e a súa esposa CONCHITA FERNÁNDEZ tiveron tres fillos: Chicha, Manuel “ Pachi” e Fifa.
Pachi foi alcalde do Carballiño desde o ano 1995 ata o 2005, cando foi nomeado Conselleiro de Medioambente na Xunta de Galicia
Posteriormente, neste local, instalouse provisionalmente a farmacia Santamaría, mentres duraron as obras de construción da súa nova casa no 27 desta mesma rúa.SPORTING CLUB
O Centro Recreativo Sporting Club sobreviviu ata iniciar a década dos 60, data en que desapareceu.
.png)
Subíase ao local por unha escaleira ampla con entrada polo canellón do cinema.
Nos seus comezos, o Cine-Club tivo a súa sede neste local, cedido por Cesáreo Sobrino.
TEJIDOS FARIÑAS
Ao separarse do seu irmán Amadeo co que tiña o comercio “O Día”, HIPÓLITO RODRÍGUEZ GONZÁLEZ abre en 1956 esta tenda de telas.
.png)
Hipólito era familiarmente coñecido, do mesmo xeito que o seu irmán Amadeo, como “O Fariñas”, ao ser fillo de José Rodríguez Lourido, propietario do “ Muiño dás Lousas”.
Hipólito estaba casado con AIDA IGLESIAS REINO. O matrimonio tivo tres fillos: Hipólito, Pepe e Mercedes.
Foi Merche a que continuou co negocio familiar, apoiada polo seu irmán Pepe e a súa esposa Belén.
LIBRERÍA MAGARIÑOS
Esta coñecida librería era propiedade do matrimonio ANTONIO MAGARIÑOS e AMPARO RODRÍGUEZ.
O matrimonio tivo cinco fillos: María Teresa, Antonio, Juan, Pepe e Felisa.
A desgraza cebouse coa familia, cando, ao iniciarse as vacacións de verán, a finais de xuño de 1947, dous dos seus fillos, ANTONIO de 16 anos e JUAN de 14 anos, internos nun colexio de Vigo, afogáronse no Arenteiro cando daban un paseo en barca.
O colaborador de badalnovas.com Juan Lois Mosquera relata a historia deste triste acontecemento nun ártigo publicado no xornal
Enlace ao ártigo.
Ao falecer o seu esposo, AMPARO RODRÍGUEZ mantivo aberto o negocio algún tempo.
CALZADOS SILVARES
Na planta baixa desta casa da familia Pérez-Cabo, instalou o seu comercio JUAN SILVARES.
CAFÉ PEÑASCO
O fundador deste café foi David Rodríguez. Ao falecer David, mantiveron aberto o café a súa viúva, Consuelo Fernández, e as súas fillas, Emilia, Pepita (casada con Antonio Quintas) e Adela, coñecidas como “ As Peñascas”.
.png)
Hai dúas versións con respecto ao nome do café. Unha lembra que enfronte, na casa de Cesáreo Sobrino, antes de que o señor Neira puxese o café e o cinema, había unha sociedade que se chamaba “La Peña”. A outra, sostén que o nome do café débese ao PEÑASCO (hoxe desaparecido) situado na esquina da dereita da entrada principal, encima do que puxeran unha laxa para utilizalo como banco
Adquiriu o traspaso do café FIDEL PEREIRA que era irmán de Camilo, o do bar “ Chupete”, e Bernardo “ Malaví”, o barbeiro da Praza Maior.
FIDEL e a súa esposa CELSA tiveron tres fillos: Rosa Mari, Chicho e Marili.
O Peñasco foi un dos primeiros cafés en poñer a televisión.
Suponse que o sobrenome popular de Fidel, “O Rocha”, podería ser unha deformación da palabra roca, referida ao citado peñasco da entrada, hoxe desaparecido.
CHOCOLATES LA TORRONESA
Esta industria pertencía a HÉCTOR GONZÁLEZ GODÁS e tiña tamén acceso pola rúa Margarita Taboada.
Ao desistir por enfermidade o alcalde titular CAMILO RODRÍGUEZ PÉREZ, o señor GONZÁLEZ GODÁS ostenta devandito cargo a partir de 1961
Héctor estaba casado con “Pili” Uribarri, filla dun vasco que traballou na construción da vía férrea. O matrimonio tivo tres fillos: Carlos, Javier e Héctor. Este último seguiu coa empresa familiar uns anos
TEJIDOS CARBALLIDO
JOSÉ CARBALLIDO, fillo do propietario da fábrica de madeiras, adquire o traspaso da tenda de Tito Álvarez ao iniciar a década dos sesenta e abre en diciembre de 1964 a tienda como paquetería mercería.
Posteriormente adquire a propiedade e amplia a gama de productos.
JOSÉ CARBALLIDO casou con CONCHA PUGA FERNÁNDEZ, da familia de ” O Cancán ” con quen tivo dous fillos: JOSÉ MANUEL e ANDRÉS
Chegado o momento de xubilarse José, foi o seu fillo Andrés quen atendeu o negocio ata o seu peche en 2020.
BARBERÍA “SANTIÑOS”
EDUARDO RODIÑO, familiarmente coñecido por “ SANTIÑOS”, tiña a barbaría na esquina rúa T.M. Mosquera e Margarita Taboada. Eduardo era pai de Eduardo ” Lalo” e María José.
Despois estuvo ali o Establecemento Alemparte
A familia ” Santiños ” eran veciños da Carreira
FERRETERÍA “LORENCITO”
A ferretería de LORENZO GARCÍA PANIAGUA era o establecemento do ramo máis antigo de Carballiño.
Na época da nosa crónica, rexentábao o seu fillo, don EVARISTO GARCÍA, xuíz de profesión, familiarmente coñecido por “O Lorencito”
Don Evaristo e a súa esposa Esperanza tiveron 5 fillos: Juan Lorenzo, Evaristo, María Jesús, Apolinar e José Luis, que ostentou o cargo de alcalde de Carballiño nos anos 1991,1992 e 1993
Enlace ao documento publicado en badalnovas Eleccións Locais 1991 Premer na Imaxe
COMESTIBLES “LA PORTUGUESA”
O propietario do edificio era José Pazo González.
Rexentaba esta tenda de comestibles JESUSA ÁLVAREZ, coñecida como “A Portuguesa”, casada co portugués ALVES. Na tenda vendía, ademais, o pan que cocía no seu forno de Flores.
.jpg)
O matrimonio tiña varios fillos. O máis novo, Eduardo, tocaba o acordeón ca orquesta “Sur” nas festas das aldeas.
COMESTIBLES ” O MARAVILLAS”
Non lembramos o nome da persoa á que se coñecía familiarmente como “O Marabillas”, pero si o seu mandilón gris e o bacallau colgado na entrada da tenda. Tampouco lembramos o nome da súa esposa. Lembramos aos seus dous fillos: RAFAEL, mestre en Carballiño e MANOLO, médico en Estados Unidos. A propiedade comprárona posteriormente os donos da Reloxería Boborás.
PELUQUERÍA REY
Na época de referencia, atendía esta peluquería INÉS RODRÍGUEZ, casada con un Banga.
.jpg)
COMESTIBLES JULITA
JULITA era natural de Mesego, cuxos veciños eran os seus habituais clientes, aos que lles permitía deixar as cousas mentres facían o resto das compras en Carballiño. Julita vendía bocadillos, chiches, froita e algúns artigos de ultramarinos. Enviudó moi nova, quedando ao cargo de PEPE futuro camioneiro e de ALFONSO, futuro axente de aduanas marítimas.
RELOJERÍA BOBORÁS
O fundador da reloxería foi MANUEL PORTABALES, casado con CONCHA PENEDO.
Posteriormente, a reloxería trasladouse ao novo local do número 19. Proseguiron co negocio as fillas do matrimonio: Conchi e María.
RELOJERÍA ANTONIO CAMBESES
Coa reparación dos reloxos, ANTONIO PÉREZ CAMBESES, casado con TERESA NÓVOA VALCARCEL, completaba co seu traballo a oferta comercial da xoiería que as súas irmás tiñan na Praza Maior
ROSQUILLAS CORRAL
ANTONIO RODRÍGUEZ CORRAL e ISOLINA OBENZA ALONSO tiñan o obradoiro na parte posterior da casa, con saída por un canellón á rúa Margarita Taboada
O seu fillo Cesáreo ampliou o negocio e estableceu o obradoiro na Uceira e o despacho na Rúa do Baño, hoxe rúa do Uruguai.
FOTÓGRAFO AURELIO
AURELIO PÉREZ RODRÍGUEZ tiña o seu estudo na casa propiedade dos pais da súa esposa CONCHA LEDO.
AGRADECEMENTOS:
En memoria dos membros da rondalla e do grupo de música “Los Poker” que faleceron e en nome dos vivos, a maioría con domicilio fóra das Terras do Orcellón, Cacho agradece a BADAL NOVAS a súa iniciativa para dar a coñecer a curta aventura daqueles mozos que viviron no Carballiño nos anos sesenta e lembrar aos seus coetáneos.
BADAL NOVAS únese tamén ao agradecemento de Cacho por aqueles que coas súas publicacións de álbumes fotográficos facilitaron a redacción do seu blog e do que nos ocupa:
Miguel Anxo 
Pichi 
Diz 
Potiños
Pola nosa banda, BADAL NOVAS agradece as fotos e informacións achegadas polos familiares dos concidadáns citados no blog, os documentos gráficos facilitados por MONCHO FUENTES
e, sobre todo, os achegados polo traballo escolar sobre Carballiño, dirixido polo profesor JUAN VALCÁRCEL OBELLEIRO.
Grupo de Diseño ( 3º BUP Medición e Urbanismo ) do IES Nº1 . Profesor Juan Valcarcel
Se alguien quere colaborar con fotos ou documentos para enriquecer esta publicación, asi como correxir posibles erros pode facelo a través do mail info@badalnovas.com
Manuel Amil Otero. Decembro de 2022
