Miguel Anxo Fernández Fernández: Escritor, crítico de cine , historiador e Doutor en Comunicación Audiovisual
[Comezo hoxe unha serie mensual coa que recuperar a memoria dos homes e mulleres que, partindo do seu vínculo co Carballiño e comarca, tiveron ou teñen relación coas Letras, sexan ficción ou non-ficción, pois realmente son bastantes.
O decorrer do tempo soe ser ingrato coa memoria de moitos deles, polo que -sen seguir criterio cronolóxico ou alfabético- non sobra relucilos, máis aínda cando o cultivo desta leira adoita ser moi pouco agradecido].
AURELIO MIRAS AZOR (Ciudad Real, 1912-O Carballiño, 2003).
Publicou en 1950 a novela EL AGÜISTA, na prestixiosa editorial madrileña de Afrodisio Aguado, e ambiéntaa en 1943, cando un visitante madrileño achégase a tomar as augas ao Carballiño, que segundo o capítulo 3º (a conta é miña, pois os capítulos van sen numerar) “es un pueblo como cualquier otro pueblo gallego, con soportales, guardias de traje azul, el surtidor rojo de gasolina en el cruce de carreteras; ricos y pobres, algún perro callejero, tamboreo de zuecos aldeanos, cafés y barberías en abundancia, un tonto, un jorobado, algún que otro maniático y rótulos anunciadores sobre todas las puertas vidrieras. Sólo le falta, para ser el pueblo ideal, una amplia plaza con fuente de piedra en su centro, vertiendo sus caños ruidosos y limpios” (p.17).
O capítulo 6º titúlao “El sátiro y las ninfas” e contan que os lectores sabidos de seguido souberon de quen falaba. Total que, a instancias da directiva da Sociedade Sporting Club, reuniuse en sesión especial o pleno municipal co alcalde Camilo Nóvoa á fronte, e acordou promover o repudio popular do ben intencionado artefacto literario, engadindo a proposta de expulsión da vila do seu autor, un feito que de terse producido noutro lugar e noutro contexto, tería xerado ríos (que non regatos…) de tinta.
Os daquela munícipes, homes “de bien” que se dicía, e algún xerarca con mando “en plaza”, consideraron que a novela era inxuriosa co Carballiño, o seu balneario, os seus agüistas -sen mencionar a Casilda e Isabel, as dúas femias protagonistas-, en fin, pouco menos que as súas páxinas soltarían xofre de terse botadas ao lume. E sería iso, a condena “oficial” da novela polo que anos despois, cando o mítico Bazar X botou a cancela e fixeron liquidación dos seus fondos, apareceu, case agochada, unha caixa con exemplares daquel libro pouco menos que condenado ao Index librorum prohibitorum que, como ben se sabe, era onde a Igrexa metía aos libros pecadentos. Pero, quen era Miras Azor? Ademais de mestre de Francés de quen isto escribe -como de varias xeracións de carballiñeses que pasamos polas aulas do Colexio Isabel la Católica a facer o bacharelato-, de recibir boas notas nas súas materias -“le pongo un notable porque Ud. tiene beca”-, e de protagonizar non poucas anécdotas memorables, o certo é que lle tiñamos agarimo.
Era un buenazo… Eu daquela xa tiña gafas, así que cando me chamaba ao encerado, dicíame, e reproduzo a fonética: “mesié des lunetes, vene vus isi silvuplé”. Home culto, fíxose mestre en 1933 con apenas 19 anos e deu clases en 1935 na parroquia de San Xoán de Amorín, na pontevedresa Tomiño, ata que a guerra mobilizouno no bando franquista.
Rematada a guerra volveu á escola, agora na parroquia de Santiago de Lebozán, en Lalín. Foi quen de estudiar Dereito e xa pola metade dos anos 40, veuse ao Carballiño para exercer de avogado. Como é natural, o affaire de EL AGÜISTA non lle foi grato naqueles primeiros anos, pero deseguida as augas retornaron ao leito, e Aurelio Miras Azor retornaría ás Letras coa autoedición da novela JUVENTUD DE PEPA LOBA O “COMO LA SOCIEDAD CREÓ UNA DELINCUENTE (Faro de Vigo, 1968), portada e contraportada do seu amigo Prego de Oliver, na que recrea a mocidade da bandida, esta vez por capítulos (escoitara historias cando mestre por terras do Deza), que remata: “Por el camino, abierto ante los pies de su caballo, galopaba, realizado su bautismo de sangre, Pepa Loba: la delincuente ya formada.
La sociedad la había creado con el abandono, el error, la injusticia y la incomprensión, apenas rebasada su adolescencia”. Esta novela tamén se vincula aos meus tempos de neno ao pasar por diante dos expositores acristalados da ferraxería Soto, onde agoniaban (e descolorían as súas cubertas…) a carón doutros da colección Austral… Engadir finalmente, que no ano 2000, o Centro de Estudios Chamoso Lamas en colaboración co concello, promoveu un acto de restitución pública da memoria do autor, completada coa edición facsimil de EL AGÜISTA. [O retrato, xa do escritor preto dos 90 anos, é de Moncho Fuentes, que ma cedeu. Graciñas].
