Polo Avieiro de dona Emilia, (22): O miradoiro.

Carlos Méixome Quinteiro historiador e escritor galego


Non lembro ben se  era vespa ou lambreta. Coido que a primeira, pois a segunda dáme máis que é unha conexión neuronal inducida por Antonio Zambujo; ben saben os amantes da súa música, da súa voz e do seu xeito de dicir: “Vem dar uma voltinha na minha lambreta/Eu juro que eu guio devagarinho/Tu só tens de estar juntinho/Por razões de segurança/E se a estrada nos levar/Noite fora até ao mar/Paro na beira da esperança/Com a luzinha a alumiar”. Así que deixémolo en vespa.

AVANTAR ACTIVIDADES
Azotea sobre a bodega da casa de Banga

Tampouco recordo con precisión a súa cor, aínda que, iso si, era clara; quizais azul celeste como a camisola do Celta ou verde irlandés como a do Arenteiro. Non son quen de concretar o detalle. O que si son capaz é de evocar con precisión aquel home de corpo grande sobre a minúscula “scooter”, daquela ninguén sensato, agás algún “mod” infiltrado, se atrevería a empregar tal barbarismo. Acordo os seus enormes pés en ángulo agudo coa motiño, asemellando as ás dun paxaro a voar. Evoco a súa grandura física, o seu enorme sorriso  e a permanente amabilidade coa que percorría a vila dun recanto a outro, levando telegramas; en ocasións con novas non alegres. Lémbroo, en Espiñedo, comandando dende o medio centro os seus compañeiros e coas medias caídas; daquela non debían ser obrigatorias as caneleiras. Morreu novo. O Carballiño soubo honrar o seu nome poñéndollo ao pavillón de deportes.

Casa de Banga

Un verán andei de substituto dos tres carteiros que había daquela (o Vilela, o Virolas e o señor Antonio) e trabei conversa con el. Algúns anos máis tarde, pedinlle que nos abrise a casa de Banga, pois deveciamos por coñecela. Non lembro cal era a súa relación coa propiedade dos Quiroga. A casa estaba xa en moi mal estado: táboas rotas, cristais esnaquizados, pasamáns enferruxados…

Mentres deixabamos escorregar os ollos polos cavorcos cara ao Barón, Fonteantiga ou Gomariz, ou atoutiñabamos cara a Riobó, Anllo ou San Clodio, co seu sorriso permanente contounos dúas maldades da Bazán, que os veciños repetían. Seica, naquel balcón tiña uns potentes anteollos para axexar as vendimadoras por se lle roubaban os acios ou lle manducaban as uvas; con este mesmo fin seica lles facía cantar todo o tempo: “Iste cantar da vendima éche un cantar vendimeiro/ iste cantar da vendima trouxérono do Ribeiro / ailalara, ailalará …/ Vendima, vendimadoira, na vendima do meu pai/ que o viño vai na cabaza e o pan na cestiña vai,/ ailalara, ailalará …/”. En casa de pobres ou de cotrosos cantábase: “Vendima, vendimadoira, na vendima do teu pai,/ heiche de come-las uvas, que outra cousa non cha hai/ ailalara, ailalará …”. Non era o caso da dos Quiroga, que era de fartura.

Dende o miradoiro de Banga

Non lembro ningún obxecto que puidese ter relación con dona Emilia, pero o “catalejo” de pirata, alí estaba. Ao mellor por ser famosa, pero as maldades non llas botaban aos Quiroga, nin a súa nai, senón á  escritora; quizais tamén por ser muller e forasteira.

Xa daquela dérame arrepío entrar na casona estragada. Agora, corenta anos despois, cando todas as bágoas pola destrución sistémica do patrimonio xa están esgotadas e a incuria institucional nin chama a atención, abaneoume aínda o vela convertida nun cortello, iso si, de porcos celtas. Non haberá quen terme deste desleixo, quen bote man deste balcón do Ribeiro, apelativo en disputa con outras casas grandes e bodegas dos novos tempos, deste “mirador de la condesa”, como lle apuxo Álvaro das Casas[1]? En verdade o máis florido do  recente patrimonio construído do país non pode aspirar máis que a converterse nun monte de táboas colgantes, balcóns enferruxados, fiestras sen cristais e teitos afundidos para acoller piaras de fociños longos?

Vista posterior da casa de Banga

A aquela casona de Banga, entrefebrada, para fins literarios, con elementos doutras casas grandes parecidas, trasladou dona Emilia gran parte dos personaxes de El cisne… Foi pola vendima, pois “La parra se ha vestido de púrpura y oro, pero ya va soltando lentamente parte de su rico ornato, como la desposada sus velos al pie del tálamo” e cando o concello sinalou o inicio da colleita, mesmo tras o remate das festas do setembro.

Alá foron as forzas vivas vilamortás en conxunción de poderosos e procesión festiva, convidadas, segundo era tradición, polo aristócrata Méndez de la Vides. Os curas e conservadores engaiolados polo mordomo, os aristócratas polo propio Méndez e os progresistas polo deputado e ex-ministro. O señor de Las Vides, con escudo  nobiliario de cinco follas de parra e unha cabeza de lobo degolada, aínda sanguenta, era o muxidor electoral do don Victoriano, o deputado casado coa súa sobriña, Nieves, filla dun segundón, con posto de relevo na maxistratura cortesá.

Dende alí non só se miraba a paisaxe, tamén se controlaba o distrito.


[1] Álvaro das Casas; “Por el Avia arriba” en  El pueblo gallego, 8/8/1935

———————————————————————————————————-

Traxectoria de Carlos Méixome

Carlos Méixome Quinteiro (Val, Lalín). Estudou Filosofía e Ciencias da Educación en Compostela e exerceu como profesor de Xeografía e Historia ata a súa xubilación. Militante nacionalista dende novo e activista cultural; dirixiu durante anos o Instituto de Estudos Miñoráns. Ten publicados traballos sobre asuntos internacionais e historia contemporánea de Galicia e investigado sobre a persecución franquista no sur da provincia de Pontevedra. Colabora en diversos medios de prensa impresa e dixital. Reside dende hai anos en Gondomar, pero criouse e medrou no Carballiño onde reside a súa familia.


Outros artigos de Carlos Meixome:

Polo Avieiro de dona Emilia ( 1 ) : “Os nomes do Avieiro de dona Emilia”

Polo Avieiro de dona Emilia ( 2 ) : “E ti de onde es?. Un pouco de egohistoria “

Polo Avieiro de dona Emilia ( 3 ) : O balneario. Outro anaco de egohistoria

Polo Avieiro de dona Emilia ( 4 ) : Unha breve cata na historia do balneario. Camiño da privatización

Polo Avieiro de dona Emilia ( 5 ) : A poxa. Outra breve cata na historia do balneario

Polo Avieiro de dona Emilia ( 6 ) : Arde a casa do alcalde e inaugúrase o novo edificio. Terceira breve cata na historia do balneario.

Polo Avieiro de dona Emilia (7) : As expectativas incumpridas. Cata final na historia do balneario

Polo Avieiro de dona Emilia (8) : Outro retrinco de egohistoria

Polo Avieiro de dona Emilia (9) : Un enterro de liñaxe

Polo Avieiro de dona Emilia (10) : “Deme auxilio Buela que me quedo sin sangre”

Polo Avieiro de dona Emilia (11) : O “Palacio de los Recuerdos”

Polo Avieiro de dona Emilia (12): ” Entre señor e faraón “

Polo Avieiro de dona Emilia (13): ” A véspera “

Polo Avieiro de dona Emilia (14): ” A feira “

Polo Avieiro de dona Emilia (15): Os fogos

Polo Avieiro de dona Emilia (16): Dinamita en Cabanelas

Polo Avieiro de dona Emilia (17): O día grande

Polo Avieiro de dona Emilia (18): E o Cisne, de que vai?.

Polo Avieiro de dona Emilia ( 19 ) : “Nieves e Leocadia”

Polo Avieiro de dona Emilia ( 20 ) : Flores e Gaspara

Polo Avieiro de dona Emilia, (21): Eco e Narciso.